Tim Natens

Tim Natens onderzoekt donkere bladzijde uit de geschiedenis 

Theatermaker Tim Natens brengt met zijn nieuwste voorstelling ‘Tand des Tijds’ een intrigerende en confronterende kijk op de Belgische koloniale geschiedenis. Natens repeteerde voor ‘Tand des Tijds’ in Destelheide. Via een samenwerking met cultuurcentrum De Meent in Alsemberg stond de voorstelling ook in november geprogrammeerd in zaal De Put.

Tim Natens neemt in zijn ‘Tand des Tijds’ de figuur van Gerard Soete als vertrekpunt, een Belgische politiecommissaris die in 1961 betrokken was bij het laten verdwijnen van het lichaam van Patrice Lumumba, de eerste democratisch verkozen premier van Congo. Het bezit van Lumumba’s tanden door Soete dient in de voorstelling als metafoor voor collectief trauma en de blijvende littekens van de koloniale erfenis. Tegelijkertijd werpt ‘Tand des Tijds’ een kritische blik op de actuele debatten over dekolonisatie en racisme. Natens neemt het publiek mee in een genuanceerd verhaal dat laveert tussen historische feiten en persoonlijke reflecties.

Waarom koos je ervoor om Gerard Soete centraal te stellen in ‘Tand des Tijds’?

Tim Natens: ‘Ik vind het interessant om via één figuur de psychologische meerlagigheid van een persoon te onderzoeken, en tegelijkertijd een ingang te vinden naar een breder thema. Soete is zo’n complex personage, vol tegenstrijdigheden. Ik kwam op dit onderwerp toen ik hoorde dat de vermeende tanden van Lumumba twee jaar geleden werden teruggegeven aan de Congolese autoriteiten. Dat bracht me bij het boek ‘De moord op Lumumba’ van Ludo De Witte. Hij heeft in 1999 aangetoond dat er directe linken waren tussen de Belgische overheid en de eliminatie van Lumumba. Dat veroorzaakte toen een schokgolf, met een parlementaire commissie als gevolg. Soete kwam daardoor ook opnieuw in de schijnwerpers.’

Hoeveel fictie zit er in jouw portret van Soete op het podium?

Tim Natens: ‘Ik baseer me op de feiten rond Soete, maar neem ook de vrijheid om de tegenstelling tussen hem en Lumumba scherper te maken. Soete zelf speelt in zijn romans ook met feit en fictie. Hij noemde Lumumba bijvoorbeeld niet bij naam, maar sprak over ‘de profeet’. Zijn eigen geschriften inspireerden me om dat spel tussen realiteit en verbeelding ook in de voorstelling te gebruiken.’

Quote: ‘Ik wilde Soete niet neerzetten als karikatuur of hem verdedigen, maar proberen te begrijpen wat hem dreef.

Had Soete naar jouw gevoel enige vorm van schuldbesef?

Tim Natens: ‘Hij leek wel een dieper besef te hebben, alsof hij zich afvroeg of hij een profeet in handen had gehad. Maar echt schuldbesef? Nee, dat zie ik niet bij hem. Hij bleef volhouden dat Lumumba het land naar de afgrond bracht en dat hij moest worden gestopt om te redden wat ‘de Belgen hadden opgebouwd’. Die koloniale logica bleef hem definiëren. Dat maakt zijn verhaal vandaag nog steeds relevant, want het koloniale litteken is iets wat Congo nog altijd draagt.’

Wat wil je dat het publiek meeneemt uit de voorstelling?

Tim Natens:’ Wat ik vaak als feedback krijg, en waar ik blij mee ben, is dat mensen zeggen dat de voorstelling genuanceerd is. Dat was ook mijn bedoeling. Ik wilde Soete niet neerzetten als karikatuur of hem verdedigen, maar proberen te begrijpen wat hem dreef. Hij was ook gewoon een mens. Het publiek moet zich verhouden tot iemand met wie ze dat misschien helemaal niet willen. Net dat maakt het interessant.’

De eerste reeks voorstellingen van ‘Tand des Tijds’ zit er intussen op. Boekingen zijn nog mogelijk via www.moussem.be.

Foto’s: Bart Grietens