Over de werken
SILKE RYS: EEN TRAJECT VAN FRUSTRATIE NAAR VERLICHTING
"Het thema Soelaas ontstond vanuit een diep gevoel van machteloosheid en frustratie over wat er allemaal in de wereld gebeurt – en het besef dat ik daar zelf weinig aan kan veranderen. Dat gevoel drukte zwaar op mij en verlamde me. Het belemmerde me om in actie te komen, om te protesteren, om vrijwilligerswerk te doen. Alles voelde te overweldigend.
Ik had troost nodig, iets dat die druk kon verlichten en me de ruimte gaf om verder te gaan. Vanuit die nood groeide deze reeks werken – een proces dat tot soelaas wil leiden. Je kan het zien als een traject, een persoonlijke en emotionele weg die ik aflegde en waarin ik anderen wil meenemen."
ER LIGT IETS OP MIJN LEVER
"Deze installatie vertrekt vanuit de uitdrukking “er ligt iets op mijn lever”, die je gebruikt wanneer je een frustratie of ongemakkelijk gevoel wil uiten. Ik maakte er letterlijk een zitzak van, in de vorm van een lever.
De lever is een orgaan dat in balans moet zijn om het lichaam te zuiveren. Dit werk is bedoeld als een symbolisch startpunt – een plek waar je kan beginnen praten over wat je dwarszit, een uitnodiging tot openheid en dialoog."
WESTERSE ZAK
"Mensen zeggen me vaak dat ik mijn gevoelens té sterk uit. Mijn reacties zijn intens en komen niet altijd goed over. Het is soms moeilijk om een veilige ruimte te vinden waarin ik die emoties kwijt kan.
‘Westerse zak’ ontstond vanuit die nood. Het is een bokszak met een hoes waarop twee mannen in pak staan afgebeeld – een duidelijke verwijzing naar politici en de macht die zij dragen. De bokszak fungeert als uitlaatklep: bezoekers mogen er letterlijk hun frustratie op loslaten.
De hoes is gequilt – een techniek waarbij verschillende lagen stof met vulling ertussen op elkaar worden gestikt. Het resultaat heeft een 3D-effect en verwijst ook naar de rijke traditie van vrouwelijke textielkunst waarin vaak krachtige, verborgen boodschappen verscholen zitten."
KOM BINNEN
"De volgende stap in het traject is Kom binnen – een voeldoos gemaakt van getuft tapijt. Tapijt absorbeert geluid én gevoel. De doos is ontworpen als een warme, veilige ruimte waarin je jezelf mag zijn. Binnenin voelt het als een zachte, beschermende tempel.
Je kan er zitten, huilen, schreeuwen of gewoon tot rust komen. De binnenzijde is bekleed met planten zoals gember, kurkuma, paardenbloemwortel en mariadistel – allemaal kruiden die een zuiverende werking hebben op de lever. Zo keer ik terug naar het idee van innerlijke reiniging – deze keer via de geest."
OMARMD
"Na het uiten van frustratie en het verwerken van gevoelens, komt de stap waarin je opnieuw verbinding kan maken met anderen – waarin je een omarming kan toelaten.
Daaruit groeide het werk Omarmd: een jas die symbool staat voor zachtheid en geborgenheid. Ik maakte hem enkele jaren geleden tijdens een onderzoek naar materiaalgebruik en de grenzen ervan. De jas is getuft, net als tapijt, en werd eerder gebruikt in een circusvoorstelling over de relatie tussen lichaam en kostuum."
FELT
"Het laatste werk in de reeks is FELT – een onderzoek naar de viltechniek en het hergebruik van rauwe materialen. Ik werkte met schapenvachten die normaal worden weggegooid omdat het verwerken ervan te duur is.
Ik waste de vachten zorgvuldig vijf keer, haalde ze door een kaardmachine, en viltte ze vervolgens met water en zeep tot een sterk, verbonden geheel. Het resultaat is een cocon waarin je je letterlijk kan nestelen – samen met anderen – om opnieuw verbinding te voelen."
NATHAN VERBELEN: WAT BLIJFT, BEWEEGT
LINKERVLEUGEL
"Ik beschouw mijn werk als een soort dichtbundel – of als één lang gedicht – dat gaat over verdwijnen, herinneren, thuiskomen en het vinden van soelaas binnen die cyclus. Het drukt een nood uit naar verandering, naar in beweging blijven, hoe moeilijk dat soms ook is. Maar ook hoe noodzakelijk.
Het werk met de figuur in de zetel symboliseert ‘verdwijnen’ – het gevoel vast te zitten in een impasse.
De reeks kleinere werkjes op de lange witte wand stelt de buitenwereld voor die roept, uitnodigt tot herinneren, herontdekken of ontdekken. Ze verbeelden het moment waarin verandering zich aankondigt of onvermijdelijk wordt.
Een zebrapad markeert het symbolische oversteken, terwijl een boomstronk die op het water drijft staat voor het pad dat moet worden afgelegd – vaak zonder te weten waar het je brengt.
De werken op de korte wand tonen de eerste stap naar buiten. Hier sluimert ook onbegrip, zoals in de steeds terugkerende boomstronk die van onder de brug verschijnt en weer verdwijnt achter de horizon.
Die eindeloze beweging zie je ook bij de meikever, telkens opnieuw opgeraapt door een mens, telkens opnieuw gevangen in dezelfde cyclus.
Op de muur tekende ik een werk gebaseerd op Vijgenboom, een gedicht van Sylvia Plath. De vertakkingen van de boom stellen alle mogelijke toekomstkeuzes voor, met aan het einde van elke tak een vijg – een mogelijke toekomst.
Maar als je in de stam blijft hangen, verlamd door keuzestress, vallen de vijgen uiteindelijk op de grond en rotten ze weg. Dat verlammende gevoel heb ik proberen vatten in een eigen gedicht."
NIS
"Deze ruimte gaat over herinneren en thuiskomen. Waar de werken in de Linkervleugel zich situeren in het daglicht, dompelt Nis je onder in de nacht.
De tekeningen hier verkennen het ontdekken van nieuwe dingen én het herkennen van wat vertrouwd is. Dat zorgt voor een gevoel van thuiskomen – alsof je weer kunt landen in jezelf.
De zin “Ik ben niet van beton” loopt als een draad door dit deel. Mensen zijn vloeibaar. We veranderen, voortdurend. Verandering is geen afwijking, maar een wezenlijk deel van ons bestaan.
Er zit ook een subtiele knipoog naar de architectuur van Destelheide in deze werken.
Het laatste werk toont de ochtend. Een personage staat boven op een berg en kijkt naar het dorp dat hij ooit kende. Hij beschrijft hoe hij het zich herinnert, en hoe het veranderd is.
Alleen de boom in de stad is gebleven. Die boom, als stuk natuur, vormt het ankerpunt – een bron van troost, van soelaas."
BRUCE FORTON: TUSSEN VERBINDING EN KWETSBAARHEID
"Soelaas heb ik benaderd, vertrekkende vanuit het proces, als een vorm van gedeeld leven tussen mij en het materiaal. In het tekenen ontstaat een wederzijdse relatie waarin mijn hand niet alleen stuurt, maar ook luistert. Houtskool en grafiet denken mee, ze weerstaan en suggereren. Soms lijkt het of het materiaal eigen herinneringen wilt blootleggen, dat wat verschijnt slechts deels van mij komt. De grens tussen maker en materiaal vervaagt, en wat verschijnt is niet enkel een tekening, maar een moment van samenzijn. Abstractie laat ruimte open waarin herinnering, droom en verlangen zich kunnen nestelen. Het grijs verbindt de tegenstellingen, laat vormen samenvloeien, en roept een sfeer op van melancholie en potentieel."
"Dit werk is een zoektocht naar verbinding, niet alleen met het werkmateriaal, maar tussen de wereld en mezelf. Het proces is intuïtief, maar niet zonder richting: reflectie voedt keuzes, verhalen sluipen binnen, persoonlijke herinneringen hernemen zich in vlekken, lijnen en structuren. In deze beweging tussen intentie en overgave wordt het proces een uitnodiging tot aandacht en kwetsbaarheid. In de tussenruimte waar controle wordt losgelaten en interpretatie begint, vond ik een plek waar ik wilde blijven."
LINKERVLEUGEL
Ik ben in deze reeks vertrokken vanuit houtskool. De eerste werken ontstonden vanuit het tekenen zelf – op papier, in een proces waarin ik dingen liet ontstaan zonder ze meteen te willen sturen. Pas daarna begon het verhaal zich te vormen.
Aanvankelijk ging dat verhaal over het verbinden – met het materiaal, met de beweging, met het moment.
GROTE HAL
"Wat je op het tafeltje ziet, is het resultaat van wandelingen waarin ik objecten samenbracht. Achteraf besefte ik: dat was al een eerste poging tot verbinding, nog voor ik doorhad dat dát mijn drijfveer was.
Vanaf het moment dat ik echt besefte dat het voor mij om verbinding zoeken ging, is het werk op het gordijn ontstaan.
De tekst die ik daarvoor schreef, gaat expliciet over die zoektocht. Ik wilde hem tonen op een groot formaat, maar op een manier die ook zichtbaar maakte hoe moeilijk het soms is om dingen uit te spreken – hoe kwetsbaar je je kan voelen.
Daarom koos ik ervoor om de letters uit te snijden en te stencilen. Een arbeidsintensief proces, waarin ik bewust tijd en zorg investeerde. Dat maakte het niet alleen een krachtig gebaar, maar ook een uitnodiging:
Als ik mij kwetsbaar opstel, mag jij dat ook.
Dit werk groeide uit het tekenproces, maar is hier expliciet geworden: als een laatste stap, een open hand, een uitnodiging tot echte verbinding en soelaas bieden."
Foto's: Elisabeth Geerts