Interview Patricia Vanneste
Interview Patricia Vanneste
Expo Face off - Face yourself, een reis naar de essentie in jezelf
Nog tot eind februari kan je in Destelheide de expo Face off - Face yourself ontdekken. De tentoonstelling toont werk van verschillende hedendaagse kunstenaars en is een uitnodiging om de blik van de andere los te laten en binnen in jezelf te duiken. Door het onzichtbare binnen onszelf zichtbaar te maken, wordt de expo ook een zoektocht naar onze eigen essentie. Die boeiende zoektocht vatten we samen met Patricia Vanneste aan. Ze is componiste, muzikante en ook curator en scenograaf van de expo.
Patricia speelde als muzikant onder meer bij Balthazar en Hydrogen Sea. Op zoek naar iets nieuws startte ze in 2020 met het nieuwe project Sohnarr, dat resulteerde in een plaat. Ze heeft een wetenschappelijke achtergrond, doet er niet echt iets mee, maar is wel uitermate geïntrigeerd door de grote Waarom-vraag. Altijd is ze op zoek naar de reden achter iets en meer geïnteresseerd in het hoe en waarom, dan in het wat. Dé ideale persoon dus om ons meer te vertellen over deze expo die zelf ook één grote zoektocht naar het Waarom is.
Zoeken en vinden
Patricia bekijkt het filosofisch. “Ik ben zelf altijd al heel zoekende geweest. Pas de laatste tijd besef ik dat het antwoord niet op het einde van die zoektocht wacht, maar eigenlijk al in de zoektocht zelf zit. En dus is het voor mij interessanter om daarmee bezig te zijn, zowel bij mezelf als bij anderen.
Daarom breng ik ook zo graag mensen samen. Ik zette in het verleden enkele socio-culturele projecten op en creëerde een warme en veilige plek voor muzikanten en kunstenaars. Daar was ook een podium waar ze hun ding konden doen. Zo werd het een plek waar ze zich thuis konden voelen en elkaar en anderen konden inspireren. Ik hoef daarbij niet altijd zelf op het podium te staan. Meer en meer besef ik dat de rol achter de schermen mij beter ligt. Van daaruit kan ik zorgen dat iemand anders in zijn kracht staat.”
Dwalen en demonen
De interesse voor dit thema had Patricia al van jongs af. “Als kind vroeg ik al constant: Waarom, waarom, waarom? Maar de zoektocht begon pas echt toen ik, net als veel anderen, begon te voelen dat ik niet echt mezelf was. Ik besefte dat de plaats die ik innam in de maatschappij een gemaakte versie was van mezelf. En dus stelde ik me de vraag: Wie ben ik echt? Dat is geen vraag waar je in 1, 2, 3 op kan antwoorden. Er is veel energie en moed voor nodig. Want eens je in jezelf begint te graven, kom je vanalles tegen.
Je mag geen schrik hebben om rond te dwalen en het aandurven om iets niets te weten. In dat dwalen kom je vroeg of laat ook je demonen tegen. En als je jezelf echt wil leren kennen, los van alle façades en maskers, dan bots je op muren. De vraag is telkens opnieuw hoe je erdoor kan geraken. Tijd met jezelf doorbrengen en soms je gevoel voor je denken zetten is daarbij heel belangrijk.
Die zoektocht is een levensproject. Je kan op ieder moment wel een stap terugzetten of een pauze inlassen. Maar als je echt voor de waarheid wil gaan, dan neem je niet de vaak makkelijkere zijweg. Dan blijf je gewoon gaan, omdat het sterker is dan jezelf. De zoektocht staken is geen optie, want dan voel je dat je niet oprecht in het leven staat. Daar word je niet alleen mentaal ongelukkig van, maar het zorgt ook voor fysieke kwaaltjes. Dat gevoel zet zich vast in je lijf. En wat anders soepel stroomt, loopt dan vast.”
Harmonie
Die zoektocht naar zichzelf, was voor Patricia ook het vertrekpunt voor de scenografie van de expo. “Hoewel ik er zelf nog niet ben, heb ik verschillende stappen van bewustzijn doorgemaakt. Dat proces wou ik heel voelbaar maken, de mensen in een soort flow meenemen. Veel aspecten van mijn eigen zoektocht zijn redelijk universeel.
En dus start de expo met hoe de ander naar je kijkt, wat jouw identiteit is binnen de maatschappij. Nadien beland je in een ander verhaal, waarin de blik van buiten plots naar binnen draait. Dan kom je stilletjes aan op een plek bij jezelf waarvan je denkt: dit klopt, dit is in harmonie. En op die plek is heel veel rust te vinden.
Veel kunst ontstaat vanuit een zekere spanning. Die eerste fase, wanneer je de blik van buiten naar binnen loslaat, is heel interessant en spannend. En bij pure harmonie, kan je de vraag stellen waarom je dan nog iets zou maken. Want alles is dan zo … compleet. De muren waar je door moet en dan de harmonie, die verschillende stappen heb ik ook ervaren tijdens mijn reis. Maar leef ik vandaag op elk moment in volle harmonie met mezelf? Natuurlijk niet.”
Reis in jezelf
Op haar eigen reis verbleef Patricia lange tijd in de ongerepte natuur van Scandinavië. Dat liet haar toe om in volle harmonie met zichzelf te leven en de essentie te vinden. Maar eens terug in België werd er opnieuw aan haar getrokken. Niet evident om in die omstandigheden te blijven connecteren met die essentie en de blik van de ander los te laten.
“Het voelt soms als een lang vervlogen tijd. Ik heb een soort verlangen om terug te gaan. Vroeger dacht ik vaak, ik vertrek gewoon en ga alleen ergens in een bos gaan wonen. Nu heb ik een vriend die ook nog eens twee kindjes heeft. Dus dat verlangen om weg te gaan is heel dubbel. Ik wil kunnen functioneren in een omgeving met veel ruis, waar veel mensen zijn en waar ik toch dicht bij mezelf kan blijven. Dat is het punt waar ik nu ben. Maar dat vraagt natuurlijk wel tijd, tijd alleen in mijn geval om mijn innerlijke stem te kunnen horen en dit ook te blijven horen ondanks de ruis.
Ook de natuur zelf is niet stil hé. Dat bruist en leeft. En ook al ben je alleen, je voelt je verbonden met een groter geheel en dat is niet eenzaam. Dat is een heel transcendente ervaring. De kracht van de natuur is dat ze je zo ver krijgt dat je ermee gaat versmelten, als je er lang genoeg in verblijft. In de natuur moet je niks en dus is er een intense aanvaarding van wie je bent.”
Noodzakelijke plaat
Tijdens haar reis ontkiemde ook het idee voor Sohnarr. Dat project groeide vervolgens verder tijdens een residentie in Destelheide. “De plaat zelf is volledig in Zweden en Noorwegen gemaakt en opgenomen, met foutjes in de tekst incluis. Wat ik daar heb gemaakt, moest ook daar blijven. Als we alles in België nog gingen aanpassen, zou het weer artificiëler worden en dat wou ik niet. Nochtans had ik het vooraf anders voor ogen. Ik dacht enkel daar de demo’s op te nemen en dan achteraf hier alles in de studio met een strijkkwartet af te werken. Maar dat was niet haalbaar, omdat ik ginder alles zeer intuïtief heb ingespeeld. Ik had geen idee hoe ik dat ooit weer zou ontcijferen. En dus is het gebleven hoe het was. De plaat vat echt dat specifieke moment van toen ik daar was. Voor de live performance heb ik wél anderen betrokken en gingen we samen aan de slag in Destelheide.
De noodzakelijkheid om deze plaat te maken was héél groot. Ik voelde aan mijn lichaam dat er iets naar buiten moest. In tegenstelling tot heel wat andere professionele muzikanten, kan ik niet zeggen dat muziek mijn grote doel was of is in het leven. Ik ben er wat ingerold en muziek heeft me de tools gegeven om iets uit te drukken. Maar als ik geen muziek had gespeeld, had ik misschien wel geschilderd. Dan had ik een doek genomen en er vanalles op gekladderd. En dat zou gewoon een andere manier zijn om hetzelfde kwijt te raken.”
Cocon
In de groene omgeving van Destelheide vonden Patricia en haar muzikanten de connectie met de natuur terug. “Toen ik hoorde over de mogelijkheid om te resideren in Destelheide, was ik meteen verkocht. En voor mij klopt het ook om hierover een expo op te zetten. Het is niet voor niets dat het proces waarin we de bezoeker meenemen, eindigt met zicht naar buiten. Dat is een uitnodiging om je neer te zetten en los te laten.
Dat is natuurlijk veel makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom wou ik het heel ervaringsgericht doen, om te proberen de bezoekers uit hun hoofd te halen. De ‘grote’ Sjel, de kunstinstallatie die ik samen met mijn partner voor Sohnarr bouwde, kon jammer genoeg niet in Destelheide staan. Maar we bouwden een mini-versie ervan zodat we de mensen toch kunnen uitnodigen om even in die cocon te vertoeven. En daar krijgen we veel positieve feedback op. Mensen die daarin stappen voelen echt iets anders. En dat is natuurlijk de bedoeling.”
Donker naar licht
De expo werd gecureerd door Patricia. En dat was voor haar de eerste keer. “Ik heb wel nog concepten uitgewerkt van idee naar fysieke vorm. Maar voor een expo was het de eerste keer. Daarvoor moest ik in Destelheide zelf zijn, ik moest echt in die ruimte staan om een beeld te krijgen van hoe ik alles wou vormgeven. Ik wou een reis creëren, een traject dat je doorloopt. Ik ben heel blij dat het gelukt is, want het was niet zo evident in de beschikbare ruimte.
Wat ik heel fijn vind is om zowel je intuïtie, je gevoel als je ratio te gebruiken. Je hebt concrete werken nodig, maar je toetst dat elke keer af aan een gevoel. Heel leuk allemaal, maar soms voelde ik me wel een beginner. Ik organiseer niet elke week een expo, en ik heb ook niet zo veel contact met andere kunstenaars. Dus was het fijn om samen te werken met de medewerkers van Dharts, die me veel input konden geven.
Het kunstwerk van Joke Raes heeft me het meest geraakt, omdat het zo tactiel is wat ze maakt. Je wil het vastpakken, het doet iets met je lijf en je wil het voelen. Ook de voorstelling van Ultima Vez grijpt me bij de keel. Als ik dat een paar jaar geleden had gezien, zou me dat heel erg geraakt hebben omdat ik toen heel erg in die donkerte zat. Het feit dat ik dat vandaag als heel donker heb ervaren is een teken dat ik er nu wel al wat uit ben. Dat het voor mij niet meer zo donker hoeft te zijn. Het is fijn om te weten dat als je door de donkerte gaat, het uiteindelijk ook lichter wordt.”
Wens voor de toekomst
Haar residentie was voor Patricia de eerste keer dat ze in Destelheide kwam. En de vernissage van de expo viel samen met de viering van het 50-jarig bestaan. Wat wenst ze Destelheide toe en zien we haar in de komende periode nog terug?
“Ik hoop uiteraard dat de werking kan blijven bestaan en er nog veel moois kan ontstaan. Veel mensen hebben hier al mooie dingen meegemaakt op persoonlijk vlak. Het zou goed zijn om dat nog meer te delen. En ik besef steeds meer dat het proces minstens even belangrijk is als het resultaat. Maar vaak zien we enkel het resultaat. Dat de andere gasten tijdens de open repetities mee kunnen genieten, is dus wel boeiend en leerrijk. Die open deuren zijn heel belangrijk. Het idee van kom maar kijken hoe dat hier gaat. Want eigenlijk is het proces misschien wel het belangrijkste in Destelheide.
Meer mensen zouden deze plek moeten leren kennen. Dat ze de weg vinden, ook los van een opleiding waarvoor ze zich hebben ingeschreven. Zelf heb ik er gelukkig via mijn boekingsagent over gehoord. Anders was ik er misschien nooit geraakt. Veel mensen hebben mooie projecten in gedachten, maar weten niet dat ze die hier kunnen realiseren.”
